جاذبه های کردستان – اورامانات
روستای اورامان تخت، واقع در منطقه اورامانات، یکی از زیباترین مناطق کوهستانی ایران و از جاذبه‌های دیدنی استان کردستان به شمار می‌آید. رودخانه‌های سیروان و لیله که از دل این روستا عبور می‌کنند، طراوت و شادابی خاصی به این ناحیه می‌بخشند. این دو رودخانه در ناحیه‌ای که به «دروله» معروف است و در مرز مشترک ایران و عراق قرار دارد، به یکدیگر ملحق می‌شوند.
اورامان به عنوان یکی از مقاصد گردشگری جذاب ایران، هر ساله میزبان تعداد زیادی از گردشگران است. در سال‌های اخیر، تعداد گردشگران خارجی که به این منطقه بکر و رویایی سفر می‌کنند، افزایش یافته و بیشتر آن‌ها از کشورهای اسپانیا و آلمان به اورامان آمده‌اند.
اورامانات کجاست؟
اورامانات نام منطقه‌ای در بخش اورامان شهرستان سروآباد واقع در غرب استان کردستان است. این منطقه از سمت غرب به عراق و از جنوب به استان کرمانشاه محدود می‌شود و جاده‌ای به طول ۷۵ کیلومتر آن را به مریوان متصل می‌کند.
اورامانات به عنوان یک ناحیه مشترک بین ایران و عراق، دارای دشت‌های پرپیچ‌وخم و رودهای زیبا و متنوعی است که جلوه‌ای خیره‌کننده به آن بخشیده است. چشمه‌های معروف این منطقه، سیروان و لیله نام دارند که در نزدیکی مرز عراق به یکدیگر می‌پیوندند و این نقطه را دروله می‌نامند. خانه‌های این منطقه عمدتاً از سنگ ساخته شده و به صورت خشکه‌چین و پلکانی طراحی شده‌اند، به همین دلیل به اورامان لقب روستای هزار ماسوله نیز داده‌اند.
اورامانات به دو بخش کوچک و بزرگ تقسیم می‌شود. بخش کوچک آن مربوط به شهر حلبچه در کشور عراق است و بخش بزرگ‌تر جزو استان‌های کرمانشاه و کردستان ایران به شمار می‌آید. روستای اورامان تخت به عنوان مرکز بخش اورامان شناخته می‌شود و بسیاری از ساکنان آن در شهرهایی مانند تهران، مریوان، سنندج، حلبچه، جوانرود، کامیاران، روانسر و کرمانشاه زندگی می‌کنند. این دهکده تاریخی در واقع از سه قسمت به نام‌های هورامان تخت، ژاورو و لهون تشکیل شده است.
- آدرس: استان کردستان، شهرستان مریوان، جنوب شرقی شهر مریوان، اورامان تخت
معنی اورامانات چیست؟
اورامان که به هورامان نیز شناخته می‌شود، در زبان محلی به نام «هه‌ورامان» معروف است. این منطقه به دو بخش هورا و مان تقسیم می‌شود. بسیاری بر این باورند که هورا به معنای اهورا است، بنابراین اهورامان به معنای “خانه اهورامزدا” خواهد بود. اگر هورامان را از هور اوستایی به معنای خورشید و مان را به معنای خانه در نظر بگیریم، می‌توان آن را به عنوان “خانه و جایگاه خورشید” تفسیر کرد.
مردم اورامان بر این عقیده‌اند که در گذشته، این منطقه یکی از شهرهای بزرگ و مرکزی با حکومت مستقل بوده است. آن‌ها نام «تخت اورامان» را دلیلی بر اثبات این ادعا می‌دانند و بر این باورند که این نام نشان‌دهنده وجود یک تخت حکومتی و مرکزیت سیاسی در اورامان بوده است. در سال‌های اخیر، کاوش‌های باستان‌شناسی در این منطقه انجام شده که قدمت آن را به ۶ هزار سال پیش و به دوره مس نسبت می‌دهند. همچنین، کتیبه‌ای از دوره آشور در اورامان وجود دارد که می‌تواند دلیلی دیگر بر باستانی بودن این منطقه باشد. برخی نیز معتقدند که سابقه مرکزیت شهری اورامان به دوره ساسانیان برمی‌گردد.
آداب و رسوم و نام‌های موجود در این منطقه، گواهی بر قدمت تاریخی آن هستند. با این حال، برای اثبات اینکه این شهر به دوره ساسانی تعلق دارد، به مدارک معتبر و دقیقی نیاز است که در حال حاضر، مستنداتی در این خصوص در دسترس نیست.
مراسم پیرشالیار در اورامانات
اورامان تخت علاوه بر زیبایی‌های طبیعی و معماری دلنشین، دارای جاذبه‌های معنوی ویژه‌ای نیز هست که از جمله آن‌ها می‌توان به کوچ‌های ییلاقی و مراسم سالانه پیر شالیار در فصل زمستان اشاره کرد. در این مراسم، اهالی اورامان با لباس‌های کردی سنتی خود شرکت می‌کنند و به اجرای موسیقی‌های عرفانی و مراسم خاصی مانند پختن آش می‌پردازند. پیر شالیار به عنوان یکی از شخصیت‌های بزرگ منطقه اورامان شناخته می‌شود که در ترویج اسلام در این ناحیه فعالیت داشته و مردم به پاس بزرگداشت او هر سال دو مراسم در دو فصل مختلف برگزار می‌کنند.
آنچه در این مراسم توجه‌ها را جلب می‌کند، آداب و رسومی است که در این بزرگداشت به نمایش گذاشته می‌شود. این آداب و رسوم ریشه‌هایی از باورهای زرتشتی و باستانی را در خود دارند که نشان‌دهنده قدمت تاریخی اورامان و حفظ رسوم خاص باستانی در ذهن مردم است. برخی نیز این مراسم را به آداب باستانی مردم نسبت می‌دهند که بعدها با اعتقادات اسلامی ترکیب شده است. مقبره پیر شالیار، که از مریدان عبدالقادر گیلانی بوده، در انتهای جاده آسفالته اورامان واقع شده است. این مراسم شامل ذبح دام قربانی، نواختن دف، نوعی رقص، خوردن آش و شب‌نشینی همراه با خواندن شعر و دعا می‌باشد.
جاهای دیدنی اورامانات
رودخانه سیروان که در جنوب غربی استان کردستان جریان دارد، پس از دریافت آب از نواحی جنوب‌غربی، غرب و مرکز استان، از جمله قشلاق، گاوه‌رود و گردلان، به نام سیروان شناخته می‌شود. بخش عمده‌ای از این رودخانه در شهرستان سروآباد و منطقه تاریخی اورامان جاری است و پس از ورود به خاک عراق و پیوستن به رودخانه دیاله، به رود بزرگ دجله می‌پیوندد. این رودخانه به عنوان طولانی‌ترین رود استان کردستان شناخته می‌شود. حواشی آن بسیار زیبا بوده و بستر و کناره‌هایش زیستگاه انواع پرندگان و ماهیانی است که از نظر تفریحی و گردشگری بسیار ارزشمند هستند.
بهترین مسیر و چشم‌انداز برای مشاهده عظمت و زیبایی سیروان، فاصله بین روستاهای اسپریز تا هجیج است. به دلیل قرارگیری جاده شنی در امتداد رودخانه، این منطقه دارای ایستگاه‌های مهم و باارزش بصری برای استراحت، عکاسی و فیلم‌برداری است. همچنین، به دلیل خروشان بودن این رودخانه، محل مناسبی برای تمرین و برگزاری مسابقات قایقرانی داخلی و خارجی نیز به شمار می‌آید.
بهترین زمان سفر به اورامانات
اورامان با طبیعتی دل‌انگیز و زیبا شناخته می‌شود. آب‌وهوای کوهستانی این منطقه و ویژگی‌های خاص آن باعث می‌شود که تماشای زیبایی‌های اورامان در هر فصل از سال لذت‌بخش باشد. اما اردیبهشت ماه به‌ویژه در این میان جایگاه ویژه‌ای دارد، زیرا زیبایی‌های شگفت‌انگیز اورامان در این ماه به اوج خود می‌رسد و مناظر بهاری آن به قدری زیبا و خیال‌انگیز است که به سختی می‌توان آن را توصیف کرد. شاید بهترین واژه برای توصیف این چشم‌انداز رویایی «تکه‌ای از بهشت» باشد. طبیعت اورامان، کوه‌های اطراف و رودخانه سیروان که در نزدیکی این منطقه جریان دارد، به همراه سدهای آن، از جمله زیبایی‌های این شهر به شمار می‌روند.
اقامت در اورامانات
یکی از مکان‌های اقامتی در اورامان، هتل سنگی است که به هتل شادی نیز معروف می‌باشد. این هتل با معماری سنگی زیبا و چشم‌نواز خود، سالانه میزبان تعداد زیادی از گردشگران علاقه‌مند به بافت سنتی است. هتل سنگی شادی دارای ۲۲ واحد اقامتی و امکانات رفاهی مناسب برای مسافران در روستای اورامان تخت می‌باشد.
علاوه بر این هتل، در روستاهای مختلف منطقه اورامان، اقامتگاه‌های بوم‌گردی متعددی نیز راه‌اندازی شده‌اند. با اقامت در این مکان‌ها، علاوه بر دسترسی آسان به جاذبه‌های مختلف اورامان، می‌توانید تجربه زندگی در کنار اهالی منطقه، گفتگو و هم‌نشینی با آن‌ها و لذت از غذاهای خانگی محلی را نیز به سفر خود اضافه کنید.
