
جاذبه های لرستان – اشترانکوه
منطقه حفاظتشده اشترانکوه با قلههای بلند و پربرف، رودخانههای زیبا، درههای عمیق و تنوع گیاهی و جانوری، به عنوان یکی از معروفترین مقاصد گردشگری در ازنا شناخته میشود. اشترانکوه، که بلندترین نقطه استان لرستان و یکی از بلندترین رشتهکوههای زاگرس به شمار میآید، به عنوان آلپ ایران نیز معروف است.
همچنین، دریاچه گهر و تونل برفی ازنا از دیگر جاذبههای این منطقه هستند که هر ساله تعداد زیادی گردشگر را به خود جذب میکنند.
منطقه حفاظت شده اشترانکوه کجاست؟
منطقه حفاظتشده اشترانکوه در سه شهرستان مختلف واقع شده است؛ بهطوری که در جنوب و جنوب شرقی دورود و در بخش غربی ازنا و الیگودرز قرار دارد. این منطقه بهعنوان یکی از جاذبههای گردشگری استان لرستان شناخته میشود.
علاقهمندان به صعود در رشتهکوه اشترانکوه، اگر با خودروی شخصی از خرمآباد حرکت کنند، پس از حدود سه ساعت به روستای تیان میرسند. این روستا یکی از روستاهای کوهپایهای اشترانکوه و از توابع شهرستان ازنا است. سپس میتوانند از این روستا به سمت پناهگاه گلگل حرکت کنند.
معرفی منطقه حفاظت شده اشترانکوه
منطقه اشترانکوه در سال ۱۳۴۰ به عنوان قرق اختصاصی تیان و با هدف ممنوعیت شکار معرفی شد که شامل رشته کوه اشترانکوه و دره نیگاه بود. این ممنوعیت تا سال ۱۳۴۹ ادامه یافت و در این سال، سازمان شکاربانی و نظارت بر صید وقت، قرق اختصاصی تیان (تیون) را با اضافه کردن ارتفاعات سفید کوه بزرگ و کوچک، پریز کوه کوچک و بزرگ، گزرسون، سرسبز، تخت کالا، اسینه، بادی بزرگ و کوچک گچه و گولک به عنوان منطقه حفاظتشده اعلام کرد و نام منطقه حفاظتشده اشترانکوه را بر آن نهاد.
این منطقه با وسعت ۱۰۴ هزار هکتار، به دلیل دمای متوسط سالانه بین چهار تا ۱۲ درجه سانتیگراد و بارندگی متوسط سالانه ۵۰۰ تا ۹۰۰ میلیمتر، دارای اقلیمهای مدیترانهای معتدل تا مرطوب و سرد است. منطقه حفاظتشده اشترانکوه یکی از مهمترین منابع طبیعی ایران به شمار میرود و در آن جاذبههایی چون دریاچه گهر، تونل برفی، چشمه قلقل و دره تخت وجود دارد.

وجود روستاهای فراوان در داخل و اطراف منطقه حفاظتشده اشترانکوه، حضور عشایر، فراوانی سلاح و مهمات، زمینهای کشاورزی، معادن، برداشت بیرویه گیاهان دارویی و خوراکی، و فشار ناشی از گردشگران از جمله مهمترین عوامل تهدیدکننده این منطقه محسوب میشوند.
جاذبههای گردشگری منطقه حفاظتشده اشترانکوه
برخی از جاذبههای اشترانکوه را در این لیست خواهید دید:
- رشته کوه اشترانکوه
- دریاچه گهر
- سراب تیان
- تونل برفی ازنا
- و . . .
گونه های گیاهی و جانوری اشترانکوه
اشترانکوه از تنوع زیستی گیاهی و جانوری بسیار بالایی برخوردار است؛ بهطوری که ۶۰۰ گونه گیاهی و ۲۷۴ گونه جانوری در آن شناسایی شدهاند.
- گونه های گیاهی:
بیش از ۶۰۰ گونه گیاهی در این منطقه وجود دارد که ۶۸ گونه آنها، بومی هستند. از جمله این گیاهان میتوان به بلوط، بنه، انجیر وحشی، گلابی وحشی، آلبالوی وحشی، تمشک، زالزالک، درخت آزاد، بید، گردو، کیکم، اُرس، محلب، بادام کوهی، آویشن، کما، جاشیر و انواع گون اشاره کرد. ضمن اینکه گیاهان دیگری همچون اسپرس کوهی، شیرخشت لرستانی، لاله واژگون، آلاله، پونه اشترانکوهی، موسیر، درمنه، بومادران، سریش ایرانی، دافنه، گچ دوست، جو وحشی، فستوکا، جگن، گاوزبان بدل، هزارخار، شکرتیغال، ریش بز، فرفیون، گل ماهور (خرگوشک)، چمن یکساله و… در این منطقه رشد میکنند.
- گونه های جانوری:
پستانداران: این دسته شامل پلنگ ایرانی، خرس قهوهای، کل و بز، قوچ و میش، گربه وحشی، کفتار، گرگ، روباه، شغال و شنگ، گوسفند وحشی، گربه جنگلی، گورکن، سمورسنگی، زردهبر، قاقم، روباه معمولی، سمورآبی، ول برفی، سنجاب ایرانی، سنجابک درختی، گراز، جردلیبی، دوپای کوچک، هامستر خاکستری، سیاهگوش، خفاش نعل اسبی مدیترانهای و خفاش بال سفید میباشد.
پرندگان: در این منطقه، پرندگانی چون کبکدری، کبک، عقاب طلایی، کرکس، کرکس مصری، شاهین، بالابان، دلیجه کوچک، سهره طلایی، سهره نوک بزرگ، سار صورتی و جیجاق زندگی میکنند. همچنین هما، عقاب شاهی، دال، کوکو، تیهو، شبگرد معمولی، شاه بوف، جغد جنگلی، دارکوب سبز، دارکوب سوری، چلچله کوهی، دم جنبانک زرد، پی پت گلوسرخ، صعوه کوهی، صعوه ابرو سفید، چکچک گوش سیاه، چکچک دم سرخ، طرقه کوهی، چرخ ریسک سرآبی، کمرکولی جنگلی، زردپره سرسیاه، کلاغ نوک سرخ و کلاغ نوک زرد نیز در این ناحیه حضور دارند.
خزندگان و دوزیستان: در منطقه حفاظتشده اشترانکوه، میتوان به خزندگان و دوزیستانی چون لاکپشت مهمیزدار، آگامای صخرهای با فلسهای درشت، مار چلیپر، مارکوتوله پارسی، گرزمار، اسکینک علفزار طلایی، سوسمار زاگرس، لاکپشت برکهای، افعی شاخدار، مار قیطانی و سوسمار مارچشم اشاره کرد.
- ماهیها: از جمله ماهیهای این منطقه میتوان به قزلآلای رنگینکمان، قزلآلای خال قرمز، سیاه ماهی و زرده پر اشاره نمود.
نکات ضروری برای بازدید از منطقه حفاظتشده اشترانکوه
- بسیاری از علاقهمندان به طبیعت، صعود به قله سنبران را در برنامههای خود قرار میدهند. بنابراین، لازم است بدانید که در برخی نقاط مسیر بین روستای طیان و پناهگاه گلگل، امکان آنتندهی تلفن وجود دارد.
- در جانپناه چال کبود، به دلیل نصب پنلهای خورشیدی، میتوانید از برق و شارژر گوشی استفاده کنید.
- برای صعود در فصل زمستان، داشتن تجهیزات لازم مانند کرامپون، عینک، کلنگ، کلاه و دستکش مخصوص ضروری است.
- صعود زمستانی نیازمند تمرین، آمادگی جسمانی و تجربه کافی است و به دلیل خطرات متعدد که جان کوهنوردان را تهدید میکند، به این دسته از کوهنوردان توصیه نمیشود. در هر صورت، شرکت در دورههای آموزشی، بهویژه دورههای یخ و برف، برای صعود در زمستان الزامی است.
- لطفاً به طبیعت اشترانکوه آسیب نزنید و هیچ اثری از خود به جا نگذارید.
- تمامی گونههای گیاهی و جانوری این منطقه تحت حفاظت محیط زیست و نهادهای مسئول قرار دارند. هرگونه ورود غیرمجاز به زیستگاههای حیات وحش، شکار، زندهگیری، آتشسوزی و ایجاد اختلال در زندگی جانداران ممنوع است و در صورت تخلف، به عنوان جرم محسوب میشود.