جاذبه های لرستان – دریاچه گهر
دریاچه کوهستانی گَهَر، یکی از زیباترین مقاصد گردشگری لرستان و یکی از بزرگ‌ترین دریاچه‌های آب شیرین کشور در شهرستان دورود به شمار می‌آید. این دریاچه که به عنوان نگین اشترانکوه و زاگرس شناخته می‌شود، به دلیل عدم دسترسی ماشین‌رو، تا حد زیادی بکر و دست‌نخورده باقی مانده و به ویژه در فصل‌های بهار و تابستان، مناظر خیره‌کننده‌ای را به نمایش می‌گذارد.
دریاچه گَهَر به واسطه وجود درختان تنومند بید، انواع بوته‌ها و گل‌های زیبا، به یک پارک طبیعی شگفت‌انگیز تبدیل شده است که هر طبیعت‌گردی را به خود جذب می‌کند.
از آنجا که این سفر به نوعی طبیعت‌گردی محسوب می‌شود، لازم است که علاوه بر تجهیزات ضروری مانند لباس گرم، غذای کافی و کفش مناسب، آمادگی بدنی برای چندین ساعت پیاده‌روی را نیز داشته باشید. اگر تمایل دارید اطلاعات بیشتری درباره این جاذبه طبیعی کسب کنید، با ما همراه باشید.
دریاچه گهر کجاست؟
دریاچه گهر یکی از جاذبه‌های طبیعی شهرستان دورود به شمار می‌آید که در منطقه حفاظت‌شده اشترانکوه واقع شده است. این دریاچه در ۳۶ کیلومتری جنوب شرق شهر دورود در استان لرستان، به زیبایی خود را به نمایش می‌گذارد. فاصله دریاچه گهر تا تهران ۴۵۰ کیلومتر (حدود ۶ ساعت و ۱۵ دقیقه با خودرو)، تا خرم‌آباد ۱۲۰ کیلومتر (تقریباً ۲ ساعت و ۳۰ دقیقه با خودرو)، تا الیگودرز ۹۷ کیلومتر (حدود ۲ ساعت با خودرو) و تا ازنا ۷۵ کیلومتر (تقریباً ۱ ساعت و ۴۰ دقیقه با خودرو) است.
اگر از سمت الیگودرز به سوی گهر حرکت کنید، ابتدا به دریاچه گهر کوچک خواهید رسید و پس از حدود ۴۰ دقیقه پیاده‌روی، به دریاچه گهر بزرگ در مرز شهرستان دورود خواهید رسید؛ اما اگر از طرف دورود سفر کنید، ابتدا دریاچه گهر بزرگ را مشاهده خواهید کرد.
به دلیل اینکه دریاچه گهر در پشت کوه‌های اشترانکوه قرار دارد، برای دسترسی به آن باید کوه را دور بزنید که این کار از طریق دو مسیر الیگودرز و دورود امکان‌پذیر است. از آنجا که دسترسی به دریاچه با وسایل حمل‌ونقل عمومی ممکن نیست، بهتر است با خودروی شخصی یا از طریق تورهای فصلی به این منطقه سفر کنید.
درباره دریاچه گهر دورود
دریاچه گهر یکی از جاذبه‌های طبیعی لرستان است که مانند نگینی فیروزه‌ای در دل رشته‌کوه‌های اشترانکوه می‌درخشد و توجه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. این دریاچه در ارتفاع ۲,۳۶۰ متری از سطح دریا واقع شده و به نظر می‌رسد که ناشی از یک زمین‌لرزه بزرگ شکل گرفته باشد؛ زیرا این دریاچه بر روی گسل اصلی زاگرس قرار دارد و به احتمال زیاد، حرکت گسل و مسدود شدن دره به وسیله یک ریزش سنگی بزرگ، عامل ایجاد آن بوده است.
دریاچه گهر شامل دو قسمت اصلی است: گهر بزرگ (کله گهر یا گهر بالا) و گهر کوچک (کره گهر). هر ساله، تعداد زیادی از گردشگران ایرانی و خارجی برای بازدید از این دریاچه‌ها به این منطقه سفر می‌کنند. بارش سالانه در این ناحیه معمولاً به صورت برف و در حدود ۵۰۰ تا ۹۰۰ میلی‌متر است که در فصل‌های سرد سال، باعث یخ‌زدگی سطح دریاچه می‌شود و مناظر زیبایی را برای طبیعت‌گردان و گردشگران به ارمغان می‌آورد.
دریاچه گهر کوچک با مساحتی حدود پنج هکتار، تقریباً دو کیلومتر از گهر بزرگ فاصله دارد. عمق این دریاچه به قدری کم است که با کمی دقت می‌توان ماهی‌های کف آن را مشاهده کرد. اگرچه شنا در دریاچه گهر جذاب به نظر می‌رسد، اما این کار خطرناک بوده و ممکن است به مرگ منجر شود. به همین دلیل، مدیریت مجموعه و اداره محیط زیست استان لرستان شنا در دریاچه گهر را ممنوع اعلام کرده‌اند.
آب دریاچه از طریق رودخانه تاپله تأمین می‌شود. این آب شفاف و خنک ابتدا به دریاچه کوچک و سپس با طی مسافتی کوتاه به دریاچه گهر بزرگ می‌ریزد. آب دریاچه نیز بسیار زلال است؛ به‌طوری که در برخی نقاط می‌توان کف دریاچه و حتی حرکت ماهی‌ها را مشاهده کرد. این شفافیت باعث شده تا آب در بازتاب نور خورشید به رنگ فیروزه‌ای درآید.
دریاچه گهر در دو سمت غربی و شرقی خود دارای سواحل ماسه‌ای است و در سایر نقاط، سواحل صخره‌ای دارد. یکی از مناظر شگفت‌انگیز دریاچه، نمایی است که به جنگل انبوهی که در پایین و بالای دریاچه قرار دارد، می‌نگرد و جلوه‌ای باشکوه به آن می‌بخشد.
عمق دریاچه گهر
در گویش محلی، واژه «گهر» به معنای آب جمع‌شده در گودی عمیق است. این دریاچه شامل دو بخش به نام‌های گهر بزرگ و گهر کوچک می‌باشد. عمق دریاچه گهر بزرگ بین چهار تا ۲۸ متر متغیر است و عرض آن بین ۴۰۰ تا ۸۰۰ متر و طول آن حدود ۱۸۰۰ متر است. دریاچه گهر کوچک نیز عمقش بین یک تا سه متر بوده و ابعاد آن به ترتیب ۵۰۰ متر طول و حدود ۱۵۰ متر عرض دارد. این دو دریاچه از جاذبه‌های طبیعی بسیار زیبا به شمار می‌روند و جزو مناظر بی‌نظیر استان لرستان محسوب می‌شوند.
تفریح های دریاچه گهر
- ماهیگیری: دریاچه گهر یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان و خال‌قرمز به شمار می‌رود. بنابراین، اگر به ماهیگیری علاقه دارید، لازم است با مراجعه به واحد محیط زیست در غرب دریاچه، مجوز صید با تک قلاب را دریافت کنید. همچنین، شنا در این دریاچه ممنوع است؛ زیرا ساختار سطح خاک به گونه‌ای است که شنا کردن در آن می‌تواند خطرناک باشد. به عنوان مثال، یکی از هموطنان در سال ۱۳۸۶ در این دریاچه غرق شد و پس از جستجوهای فراوان، جسد او ۹ سال بعد، در سال ۱۳۹۵، از آب بیرون آورده شد.
- قایق‌سواری: قایق‌سواری با قایق بادی یکی از تفریحات لذت‌بخش دریاچه گهر است که می‌تواند به آرامش روح و روان شما کمک کند. برای این کار، باید تجهیزات قایق بادی را با خود به همراه داشته باشید.
- طبیعت‌گردی: منطقه دریاچه گهر دارای پوشش گیاهی بسیار متنوعی است که شامل درختان بلوط، پسته وحشی، چنار و همچنین گیاهانی چون انجیر، زبان گنجشک، سیب، زالزالک، کنار کهور، گل‌های لاله واژگون، شقایق و لاله وحشی تاج خروسی می‌شود. به همین دلیل، پیاده‌روی در اطراف دریاچه تجربه‌ای دلپذیر و به‌یادماندنی برای شما خواهد بود و خاطره‌ای از یکی از بهترین مسیرهای طبیعت‌گردی ایران را برایتان به ارمغان می‌آورد.
- عکاسی: فراموش نکنید که در سفر به دریاچه گهر دوربین عکاسی خود را به همراه داشته باشید تا بتوانید مناظر بی‌نظیر آن را برای همیشه ثبت کنید.
- کوهنوردی: با توجه به موقعیت دریاچه در منطقه کوهستانی اشترانکوه، اگر به کوهنوردی و گردش در طبیعت علاقه‌مند هستید و تجهیزات لازم را دارید، می‌توانید از این فرصت استثنایی بهره‌برداری کنید و لحظات خوشی را برای خود بسازید. البته باید توجه داشته باشید که مسیر رسیدن به دریاچه نیز نیازمند یک کوهنوردی جدی و چند ساعته است.
بهترین زمان سفر به دریاچه گهر
اواخر فصل بهار تا میانه تابستان از بهترین زمان‌ها برای بازدید از دریاچه گهر به شمار می‌رود؛ اما باید توجه داشته باشید که در این مدت، شب‌ها دریاچه هوای سردی دارد. در واقع، در اوایل بهار هنوز برف بر قله‌های اشترانکوه وجود دارد و هوای منطقه سرد است؛ بنابراین بهتر است قبل از سفر، وضعیت آب و هوا و مسیرها را بررسی کنید و حتماً با تجهیزات مناسب زمستانی و آمادگی کامل به این منطقه بروید.
از اواسط اردیبهشت، دما در این منطقه به تدریج افزایش می‌یابد و از اواخر اردیبهشت تا پایان خرداد، لاله‌های واژگون و شقایق‌های رنگی زیبایی این مسیر را دوچندان می‌کنند.
فصل تابستان بهترین زمان برای بازدید از دریاچه گهر به شمار می‌رود؛ اما باید توجه داشت که در این فصل، تعداد گردشگران بیشتر از سایر فصول است.
سفر به دریاچه گهر در پاییز و زمستان ممکن است با چالش‌هایی همراه باشد. با کاهش دما و بارش برف، دریاچه یخ می‌زند و دسترسی به آن برای افراد غیرحرفه‌ای دشوار می‌شود. در این فصول، معمولاً کوهنوردان با تجربه و با تجهیزات کامل به اشترانکوه و دریاچه گهر می‌روند و از مناظر زیبا و طبیعت پوشیده از برف لذت می‌برند.
پوشش گیاهی و جانوری
پوشش جانوری:
دریاچه گهر و کوه‌های اطراف آن محل زندگی انواع مختلفی از حیوانات است که این موضوع برخی افراد را به سمت شکار آن‌ها سوق می‌دهد. اما به دلیل اینکه این دریاچه بخشی از منطقه حفاظت‌شده اشترانکوه به شمار می‌آید، حمل هرگونه سلاح و انجام صید و شکار در آن ممنوع است. با این حال، در برخی از ایام سال، علاقه‌مندان به ماهیگیری می‌توانند با دریافت مجوز، به ماهیگیری در این دریاچه بپردازند.
در این زیستگاه غنی، گونه‌های مختلفی از جمله مارماهی، قورباغه، ماهی قزل‌آلای رنگین کمان، ماهی خال قرمز و لاک‌پشت زندگی می‌کنند. همچنین، طبیعت کوهستانی منطقه اشترانکوه میزبان حیوانات و پرندگان متنوعی از جمله بز، آهو، پلنگ، کبک دری، عقاب طلایی، گرگ، خرس قهوه‌ای، گراز، کفتار، شغال و عقاب است.
پوشش گیاهی:
در منطقه اشترانکوه بیش از ۶۰۰ گونه گیاهی و حدود ۵۳ گونه درخت و درختچه شناسایی شده است که برخی از آن‌ها خواص دارویی و درمانی دارند. از جمله گیاهان این منطقه می‌توان به زرشک، شیرخشت، گردو، بید، سیب وحشی، دافته، شنگ، ارژن، بادام وحشی و انجیر اشاره کرد. همچنین درختانی مانند اورس، ارژن و بید به‌طور پراکنده در نواحی بالای دریاچه بزرگ و دریاچه کوچک مشاهده می‌شوند. بخش عمده‌ای از زیبایی دریاچه به طبیعت اطراف آن مربوط می‌شود که در ترکیب با گل‌های لاله واژگون، لاله وحشی تاج خروسی، شقایق و زنبق، منظره‌ای رویایی را برای گردشگران به ارمغان می‌آورد.
