دیدنیهای خوزستان – کول خرسون
کول خرسون در دزفول، واقع در جنوب غرب ایران، مقصدی ایدهآل برای علاقهمندان به ماجراجویی و هیجان در سفر است. این جاذبه کمتر شناخته شده و بکر، به عنوان یک قطعه گمشده از بهشت، یکی از دیدنیهای دزفول به شمار میآید. بازدید از کول خرسون یا دره ارواح تنها به افرادی که تجربه کافی در طبیعتگردی دارند توصیه میشود. لازم به ذکر است که اگر بدون آمادگی و آشنایی با خطرات طبیعت به این دره سفر کنید، ممکن است به راحتی دچار مشکل شوید. سفر به کول خرسون دزفول، تجربهای منحصر به فرد برای شما خواهد بود. در این منطقه، جاذبههای طبیعی فراوانی از جمله چشمهها، دریاچهها و رودخانهها در انتظار شما هستند. پس با ما همراه باشید تا بیشتر با این پدیده شگفتانگیز آشنا شوید.
کول خرسون کجاست؟
دره ارواح، که همچنین به نام تنگه ارواح یا کول خرسون شناخته میشود، یکی از جاذبههای شگفتانگیز استان خوزستان است و در فاصله ۳۵٫۵ کیلومتری شمال دزفول (حدود ۴۵ دقیقه) واقع شده است. این دره، که به عنوان یکی از دیدنیهای استان خوزستان شناخته میشود، در مسیر شهبون قرار دارد و دارای مسیری باریک است که از میان دیوارههای طبیعی بلند عبور میکند. در این دره، چشمههای متعددی جریان دارند و مسیر آن با نیزار و درختان بید پوشیده شده است.
دره ارواح در مختصات E۴۸۳۰۹۷۵ و N۳۲ ۳۵۳۳۴ و در ارتفاع تقریبی ۳۶۰ متر از سطح دریا واقع شده و بخشی از رشته کوههای زاگرس به شمار میآید. فاصله این دره از اندیمشک ۴۴ کیلومتر (حدود ۵۰ دقیقه) و از اهواز ۱۸۹ کیلومتر (تقریباً دو ساعت و ۴۵ دقیقه) است. همچنین، دره ارواح از تهران ۶۸۰ کیلومتر فاصله دارد و برای رسیدن به آن از پایتخت، حدود هشت ساعت رانندگی لازم است.
- آدرس: استان خوزستان، دزفول، کیلومتر ۲۸ جاده شهیون، نزدیک روستای بیشه بزان.
مسیر دسترسی کول خرسون دزفول
برای دسترسی به کول خرسون چند مسیر وجود دارد:
- مسیر اول: دسترسی از روستای بیشه بزان در منطقه شهیون و از طریق جاده شهیون دزفول (سمت چپ جاده مجاور در روستای بیشه بزان) آغاز میشود. پس از آن که از روستای پاقلعه در منطقه شهیون عبور کردید، حدود یک ساعت و نیم پیادهروی در پیش دارید تا به کول خرسون برسید.
- مسیر دوم: دسترسی از روستای پاقلعه در منطقه شهیون و از طریق جاده شهیون دزفول آغاز میشود.
- مسیر سوم: دسترسی از روستای اسلام آباد در منطقه چغامیش و از بلوار شهدای پلیس دزفول آغاز میشود.
برای دسترسی به ورودی دره ارواح، لازم است حداقل چهار کیلومتر پیادهروی کنید. توجه داشته باشید که این مسیر گاهی در دامنههای شیبدار و زمینهای ناهموار قرار دارد، بنابراین باید برای پیمایش آن آمادگی لازم را داشته باشید. همچنین، بهتر است قبل از تاریکی هوا محل را ترک کنید. این مسیر که یکی از بهترین مسیرهای طبیعتگردی در ایران محسوب میشود، با درختان کنار و نخل پوشیده شده است. علاوه بر این، انبوه نیزارها، سدر، انگور، پسته وحشی و انجیر وحشی جلوهای خاص و زیبا به این منطقه میبخشند.
چرا به این مکان کول خرسون گفته میشود؟
هنوز هیچکس، حتی ساکنان محلی، بهطور دقیق نمیداند که چرا این پدیده طبیعی به نام کول خرسون شناخته میشود. واژه «کول» در زبان محلی به معنای درهای باریک و تنگ است؛ اما در مورد دلیل اضافه شدن کلمه خرسون، نظرات متفاوتی وجود دارد. برخی بر این باورند که در گذشته تعداد زیادی خرس در این منطقه زندگی میکردند که اکنون منقرض شدهاند و به همین دلیل نام خرسون به این دره افزوده شده است.
در مورد نامگذاری دره ارواح نیز هیچ نظریه قطعی وجود ندارد. برخی معتقدند که این نام به داستانهای محلی و ترسناک مربوط میشود که در طول سالها بهصورت شفاهی منتقل شدهاند. عدهای دیگر نیز بر این باورند که عبور از این تنگه بسیار خطرناک است و بسیاری از افراد در آن جان خود را از دست دادهاند؛ انسانهایی که روحشان در کول خرسون سرگردان است.
پیمایش کول خرسون
نشانهای از دهانه کول خرسون، گیاه پر سیاوشان است؛ گیاهی که با دیدن آن، تمام سختیهای مسیر رسیدن به دهانه دره را فراموش خواهید کرد و از این لحظه به بعد تنها به فکر رسیدن به انتهای دره خواهید بود. دره کول خرسون عمق بیش از ۲۰۰ متر دارد و دیوارههای آن با گیاهان پوشیده شده است.
بستر دره کول خرسون از شن، ماسه و سنگ ماسهای تشکیل شده و هرچه به جلوتر میروید، دیوارهها بلندتر و فاصله بین آنها کمتر میشود؛ تا جایی که دیگر نمیتوانید آسمان را ببینید. دره مملو از آب باریکههایی است که از دیوارهها جاری میشوند و در سالهایی که بارندگی وجود دارد، این آب باریکهها به آبشار تبدیل میشوند. همچنین در میان دره کول خرسون، نهری دائمی در بستر شنی و ماسهای جریان دارد که از چشمههای درون دره نشأت میگیرد.
در حین پیمایش دره، به یک دوراهی خواهید رسید. مسیر سمت راست را انتخاب کنید و پس از چهار ساعت حرکت در میان آب و خشکی، صدای جاری شدن آب رودخانه دز به گوش شما خواهد رسید که نشاندهنده نزدیک شدن به پایان دره است.
طول کول خرسون از ابتدا تا انتها حدود ۱۰ کیلومتر است و در انتهای مسیر، سطح آب به قدری بالا میآید که نیاز به شنا خواهید داشت. در انتهای این مسیر، رودخانه خروشان دز با دمای آب ۲۰ درجه سانتیگراد در مقابل شما نمایان میشود و صدای تندآبها و گردابهای آن در فضا طنینانداز میگردد. از این نقطه به بعد، خطر سفر به شدت افزایش مییابد و به شما توصیه میکنیم که اگر شناگر حرفهای با تجهیزات مناسب نیستید، ادامه مسیر را ترک کنید.
برای شنا کردن در برابر گردابها، باید از نظر جسمانی آماده، دارای تجربه کافی و قلبی شجاع باشید. پس از عبور از رود دز و حدود ۳.۵ ساعت پیادهروی، به دزفول خواهید رسید.
جاذبههای داخل کول خرسون
- تجربه فضای وهمانگیز
به محض ورود به کول خرسون، دیوارههای بلند و نزدیک به هم این تنگه تنها بخش کوچکی از آسمان را به شما نشان میدهند. با پیشروی در این مسیر، فاصله بین دیوارههای دره کمتر میشود و در نهایت آسمان از دید شما ناپدید میگردد. در کول خرسون، سنگها و تنه درختانی را میبینید که بهدلیل سیلابها جابهجا شده و به درون دره آورده شدهاند؛ اما این تنها بخشی از داستان است. اگر سر خود را بالا ببرید، سنگها و درختانی را مشاهده خواهید کرد که بهخاطر تنگی دره نتوانستهاند به داخل آن راه یابند و در میان دیوارهها، بین زمین و آسمان گرفتار شدهاند.
در کول خرسون، صدای پرندگان در دالانهای دیوارهها طنینانداز است و آب به آرامی بر روی زمین چکه میکند. فضای این دره بسیار رازآلود و وهمانگیز است و پس از چند دقیقه، ضربان قلب شما به طرز قابل توجهی افزایش مییابد و آدرنالین خون شما به اوج خود میرسد. کول خرسون یکی از شگفتیهای ایران است؛ درهای که فرصتی برای تجربهای هیجانانگیز و فراموشنشدنی را برای شما فراهم میآورد.
- همراه شدن با جریان آب
یکی از شگفتانگیزترین ویژگیهای کول خرسون، جوشیدن چند چشمه طبیعی از دیوارههای دره است؛ چشمههایی که پس از ترکیب با آب ناشی از چشمههای زیرزمینی و رودخانه دز، در مسیر دره جریان پیدا میکنند و گاهی در زیر زمین سرازیر میشوند. این جریان آب زیبایی منحصربهفردی را به کول خرسون میبخشد؛ چشماندازی که شاید نتوان در جای دیگری آن را پیدا کرد. در کول خرسون در برخی نقاط، حضور آب پای شما را خیس خواهد کرد.
- حوضچه گهر
حوضچه گهر یکی از زیباترین حوضچهها در شهر دزفول است و مسیر دسترسی بسیار دشواری دارد؛ به همین دلیل تا به امروز افراد کمی موفق شدهاند تا نزدیکی این حوضچه بروند. برای رسیدن به حوضچه گهر باید پس از پیمایش کول خرسون، در منتهیالیه آن وارد یک دره غاری قوسی شکل شوید که شبیه به یک تونل است. این حوضچه در انتهای تونل قرار دارد. حوضچه گهر ۵۰ متر طول و سه متر عرض دارد و به رودخانه دز میرسد.
- رودخانه دز
دره ارواح به رودخانه دز منتهی میشود؛ رودخانهای که از زاگرس سرچشمه میگیرد و جوشوخروش بسیاری دارد. این رودخانه با گردابهای خود، خشم طبیعت را جلوی چشمان شما به نمایش میگذارد و خاطراتی بهیادماندنی در ذهن شما میسازد.
- گرداب مرگ
همان طور که پیشتر ذکر شد، بخشی از کول خرسون به رود دز میرسد. در این بخش منطقهای بسیار خطرناک و ناامن با نام چال کندی وجود دارد. در چال کندی، عمق رودخانه و شدت آب بسیار زیاد میشود و گردابی مرگبار پدید میآید. قدرت این گرداب بسیار زیاد است و متاسفانه تابهحال جان بسیاری از گردشگران را گرفته است؛ به همین دلیل نام آن را گرداب مرگ گذاشتهاند.
تفریحات کول خرسون
- پیمایش دره و پیادهروی: پیادهروی در مسیر کول خرسون و عبور از میان دیوارههای بلند آن، تجربهای چالشبرانگیز است. در سفر به کول خرسون، گوشهگوشه آن را کشف کنید و استقامت خود را به چالش بکشید.
- شنا: حوضچه انتهایی دره ارواح (حوضچه گهر) با آبی زلال و دلپذیر مکان مناسبی برای شنا کردن است؛ البته اگر شنا کردن را بهخوبی بلد باشید.
- رفتینگ: اگر به رفتینگ علاقه دارید، تجهیزات کافی را بههمراه بیاورید و در تندابها و گردابهای خروشان رود دز، مهارت قایقرانی خود را امتحان کنید.
- عکاسی: زیباییهای طبیعت دستنخورده کول خرسون، هر گردشگری را وسوسه میکند تا در موقعیتهای مناسب و امن، دست به دوربین شود و عکسهایی بینظیر بگیرد.
کول خرسون یک جاذبه طبیعی و دستنخورده است که هیچگونه امکانات رفاهی برای بازدیدکنندگان ندارد. همچنین باید توجه داشت که در نزدیکی دره ارواح، حتی نیروهای امدادی و انتظامی نیز حضور ندارند؛ بنابراین حتماً قبل از رفتن، تمامی لوازم ضروری خود را به همراه داشته باشید و به سلامت خود توجه کنید.
بهترین زمان بازدید از دره ارواح
انتخاب زمان مناسب برای سفر به دره ارواح از اهمیت بالایی برخوردار است و نمیتوانید در هر فصلی به این مکان مراجعه کنید. به شما توصیه میکنیم که این بخش از مقاله را با دقت مطالعه کرده و نکات ارائه شده را جدی بگیرید. سفر به دره ارواح در فصل نامناسب میتواند شما را در سیلابهای منطقه گرفتار کند؛ سیلابهایی که ممکن است تا ارتفاع ۱۵ متری در تنگه خرسون بالا بیایند و خطر خفگی برای گردشگران ایجاد کنند.
همچنین، فراموش نکنید که قبل از سفر، پیشبینیهای آب و هوایی را بررسی کنید تا از عدم بارش باران در روزهای آینده اطمینان حاصل کنید. بهترین زمان برای سفر، زمانی است که چند روز قبل و چند روز بعد از آن، هوای آفتابی پیشبینی شده باشد.
آب و هوای دره ارواح با محیط اطراف خود متفاوت است. برخی افراد به اشتباه تصور میکنند که از آنجا که این منطقه در استانی با آب و هوای گرم واقع شده است، فصول سرد سال، زمان بهتری برای سفر هستند؛ در حالی که دمای کول خرسون همواره چند درجه از محیط اطراف خود کمتر است و دمای آن در تابستان نهایتا به ۲۰ درجه سانتیگراد میرسد. جالب است بدانید که بر اساس گزارش سازمان هواشناسی، اختلاف دمای تنگه خرسون با شهر دزفول گاهی به حدود ۳۰ درجه سانتیگراد نیز میرسد.
بهطور کلی، بهترین زمان برای پیمایش کامل کول خرسون، اواسط خرداد ماه است. در این زمان، با پایان بارشهای بهاری و افزایش دما، خطرات کمتری شما را تهدید میکند و احتمال وقوع سیلاب به حداقل میرسد. هوای این فصل نه خیلی گرم و نه خیلی سرد است. با این حال، فراموش نکنید که حتی در خرداد ماه نیز باید بهطور مکرر پیشبینیهای هواشناسی را از منابع معتبر بررسی کنید.